Ούτι

Ούτι η Οud

Ιστορία του οργάνου

Το περσικό όργανο που οι πέρσες το έλεγαν Μπαρπατ (ούτι) έμοιαζε με το αιγυπτιακό ούτι που παίζανε στην εποχή του Φαραώ πριν 3500 χρόνια. 
Οι άραβες πήρανε το τρόπο παιξίματος αυτού του οργάνου από τους πέρσες. Αυτό λοιπόν το όργανο αργότερα ονομάσθηκε από τους άραβες al oud που σημαίνει στα αραβικά ξύλο και συγκεκριμένα ψηλό ξύλο, από εκεί έχει πάρει τη τελική του ονομασία. Η αρχική του μορφή σίγουρα δεν ήταν αυτή που έχει σήμερα. Μια γνώμη θα πάρουμε αν κοιτάξουμε παλιές Γκραβούρες. 
Τα όργανα που ήταν έγχορδα όπως το ούτι το βιολί δεν τα γνώριζαν οι άραβες, τα έμαθαν από τους πέρσες και τους ρωμαίους μετά την εξάπλωση του Ισλάμ. Ο πρώτος άραβας μουσικός που άρχισε να παίζει το ούτι ήταν ο Eben Sareeg και μετά άρχισαν να το χρησιμοποιούν και άλλοι. Οι ποιο φημισμένοι οργανοπαίχτες στην ιστορία του ούτι είναι οι Eshack Almusely ο Ebraheem Almahdy και ο Zaryab. Το ούτι είναι ο βασιλιάς των οργάνων για τους άραβες, που παλαιοτέρα, ένας σύνθετης για να γράψει ένα τραγούδι, στηρίζονταν αποκλείσθηκα πάνω σε αυτό. Καθαρά σολιστικό όργανο ιδανικό για ταξίμια «αυτοσχεδιασμούς» και συνοδεία τραγουδιού.

Τα τεχνικά του χαρακτηριστικά είναι, το ηχείο του έχει μεγάλο σχήμα αχλαδιού , κοντό και φαρδύ μπράτσο χωρίς μπερντέδες. Το σχήμα και οι διαστάσεις του οργάνου διαμορφώνονται από τόπο σε τόπο, αποκλίνοντας λίγο από την ακρίβεια. Στήν Αίγυπτο στη Συρία και σε άλλα αραβικά κράτη έχει μεγάλο σκάφος, στη Τουρκία λίγο μικρότερο και στο Ιράκ οι τρύπες του σκάφους στο καπάκι είναι ανοικτές χωρίς ροζέτες. 

Το ούτι παλαιοτέρα είχε 2 χορδές μετά 4 και κατέληξε 5 η και 6 όπως είναι σήμερα. Ο Λιβανέζος μουσικός ο farahat hashem έβαλε και 7 χορδές, αυτό βοήθησε να έχουμε και τις χαμηλές κλίμακες και τις ψηλές. Οι χορδές που χρησιμοποιούσαν παλιά ήταν από έντερο και το πλήκτρο «πένα» από φλούδα κερασιάς ή κέρατο ζώου, σήμερα έχουν αντικατασταθεί από πλαστικές ύλες. Το ούτι είναι σήμερα διαδομένο σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Από τον 9ο αιώνα συστηματοποιήθηκε πάνω στο ούτι πρακτικά και θεωρητικά η μουσική παράδοση της μεσογείου. 

Τον μεσαίωνα οι σταυροφόροι μεταφέρανε το όργανο από τους Αγίους Τόπους στην Ευρώπη όπου έγινε αναγεννησιακό λαούτο και στην μικρά Ασία όπου παρέμεινε όπως ήταν μέχρι και σήμερα. Το ούτι είναι ένα από τα λίγα όργανα στην ανατολή και για τους άραβες το μοναδικό που έπαιξε και διαμόρφωσε τις μουσικές κλίμακες που λέγονται μακάμ. Ένα μακάμ αποτελείτε από ένα τετράχορδο «4 νότες» και ένα πεντάχορδο «5 νότες» τα οποία αυτά εναλλάσσονται από μακάμ σε μακάμ. Ο αριθμός των μακάμ είναι αρκετά μεγάλος και διαφέρει από χώρα σε χώρα. 

Στην Τουρκία και την Αίγυπτο διαφέρει περισσότερο στο ύφος και λιγότερο στα διαστήματα, πολλές φορές το διάστημα είναι ίδιο, αλλά το παίζουν σε διαφορετικό ύφος και φαίνεται να αλλάζει το μακάμ, ενώ στην πραγματικότητα παραμένει ίδιο. Η ακμή στη μουσική των μακάμ πιστεύετε ότι ήταν περίπου στα 1850 μ.χ γιατί τότε παιζόταν και γράφονταν μεγάλος αριθμός μακαμ, πράγμα που δε γίνετε σήμερα και ο βασικός λόγος είναι, ότι ένας μουσικός στα 1850 είχε καθαρότερο μυαλό από έναν μουσικό του σήμερα. Το βάθος που έχουν τα μακάμ είναι τόσο μεγάλο που για να πει κανείς σήμερα ότι τα έμαθε ή τα έπαιξε ή τα κατάλαβε χρειάζονται τουλάχιστον δυο ζωές
( Νίκος Δημητριάδης)

 

Πηγή www.oud.gr